BAĞLAÇLAR

BAĞLAÇLAR

Cümleleri veya aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere denir.



�İLE� - �VE� BAĞLAÇLARI



Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar.



---Evin ve bahçenin kapısı açıktı.(Tamlayan)

---Bu radyo Adana�da ve Mersin�de yayın yapıyor.(D.T)

---Akşam arkadaşıma gideceğim ve her şeyi anlatacağım.

---Cehennemle cenneti bu dünyada yaşadık.(Nesne)

---Evle okul arasında mekik dokuyor.(Tamlayan)

---Annesiyle babası yarın bize gelecek.(Özne)



Uyarı:Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit �ile� vardır.Bir cümlede �ile�nin yerine �ve�yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.



---�Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik.(Edat)

---�Kazaklarla ceketi parayla aldım.(B-E)



�DE� BAĞLACI



*Eşitlik, gibilik anlamı katar.



---O filmi ben de seyrettim.

---Bence Aslı da bu işten anlamıyor.



*Abartma anlamı katar.



---Çocuğun okuduğu şiir de şiirdi hani.

---Aldıkları araba da araba yani.



*Küçümseme anlamı katar.



---Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim.

---Sanki bu işten anlıyorsun da konuşuyorsun.

---Büyüyecek de adam olacak da bize bakacak.



*Sitem anlamı katar.



---Okula kadar geldin de bir selam vermedin.

---İzmir�e kadar geldin de yanıma uğramadın.



*Şaşma,inat,sebep, korkutma anlamı katar.



---Kardeşin de mi bizimle gelecek?(Şaşma)

---Ufaklık, kalemi vermem de vermem,diyor.(İnat)

---Ailesiyle kavga etti de evi terk etti.(Sebep)

---Dışarı çık da göreyim.



*Ama, fakat anlamında kullanılır.



---Pansiyona kaydını yaptı da yerleşmedi.

---Bize gelmiş de fazla kalmamış.�



Uyarı:Türkçede biri bağlaç diğeri hal eki olan iki çeşit �de� vardır. �De�yi cümleden çıkardığımızda cümlenin yapısı bozulursa ektir bitişik yazılır, bozulmazsa bağlaçtır ayrı yazılır.



---Bakkalda sebze de satılıyormuş.

---Ayşe de okulda kalmış.



�AMA� , �FAKAT� BAĞLACI



*Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.



---Sınava çok iyi hazırlandı ama üniversiteyi kazanamadı.

---Her sabah spor yapıyor ama zayıflayamıyordu.



*Koşul, pekiştirme anlamı katar.



---Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin.

---Seninle sinemaya gelirim ama işim olmazsa.

---Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın.

---Dışarıda soğuk ama çok soğuk bir hava var.

---Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı.



�ANCAK� ,�YALNIZ� BAĞLACI



*Ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaç,

* Bir tek,sadece anlamında kullanılıyorsa edat,

* Önündeki ismi niteliyorsa sıfat,

* Fiili niteliyorsa zarftır.

---Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (edat)

---Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf)

---Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat)

---Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez.(bağ)

---Bu işin üstesinden ancak sen gelirsin. (edat)

---Yoğun trafikte işe ancak yetişebildim. (zarf)

---Bütün gün evde yalnızdım. (adaşmış sıfat)

---Filmi seyredebilirsin ancak yarın erken kalkmalısın.(b.)



�Kİ� BAĞLACI



*Özneyi pekiştirir.



---Ben ki yedi iklimin padişahıyım.

---Sen ki Fransa eyaletinin valisisin.



*Neden-sonuç vardır.



---Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor.

---Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum.



*Kuşku,yakınma,şaşma,amaç-sonuç, tahmin



---Beni tanımıyorsun ki�(Yakınma)

---Kafamı bir kaldırdım ki onu karşımda gördüm.(Şaşma,)

---Arabayı o çizmiş olabilir mi ki?(Kuşku)

---Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın.(A-S)

---Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin)



�HEM�HEM� BAĞLACI



Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını vermektedir.Eş görevli sözcükleri bağlar.



---Hem arabayı hem evi üzerine alacakmış.(Nesne)

---Hem ucuz hem kaliteli ayakkabı satıyor.(Sıfat)

---Hem çalışıyor hem üniversite okuyor.(Cümle)



NE�NE BAĞLACI



Cümleyi anlamca olumsuz yapar.Karşılaştırılan iki unsurun hiçbiri anlamını verir.

*Sallanmaz o kalkışta ne bir mendil ne bir kol.(Özne)

*Adam kızını ne arıyor ne soruyor. (yüklem)

*Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (cümle)

*Bu konu ne seni ne beni ilgilendirir. (nesneyi)



NOT: İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa �ikisinin arası, ortası� anlamı verir.



· Kız ne zayıf ne şişman biriydi.

· Konuşan adam ne uzun ne kısaydı.



ya� ya bağlacı:



Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır.



· Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri)

· Aynayı ya Ayşe ya Özlem kırmıştır. (özne)

· Ya salonun ya mutfağın penceresi kırıldı. (tamlayan)

· Takıma ya beni ya onu alacaksın (nesneyi)



DİĞER BAĞLAÇLAR



---Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep)

---Bu maçı kazanacağız hatta şampiyon

olacağız.(pekiştirme)

---Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın.

---Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz.

---Sanki dağları sen yarattın.

---Meğer bütün evi o dağıtmış.

---Eğer kardeşine uğrarsan selamımı söyle.

---Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar.

---Ders çalışmıyor; üstelik yaramazlık yapıyor.

---Önce bunlardan yani çok iyi bildiğiniz sorulardan

başlayın.

---Bizde yahut sizde çalışabiliriz.

---İster yazarsın ister yazmazsın.